Қант қызылшасын еккен Ақсу мен Сарқан аудандарының шаруа қожалықтары өнімдерін Ақсу қант зауытына әкеле бастады, - деп хабарлайды Жетісу облысы әкімінің баспасөз қызметі.

Жалпы Ақсу қант зауытына Ақсу, Алакөл, Сарқан аудандарының шаруа иелері қызылшаны өткізеді. Қазіргі таңда зауыт жұмыс істеуге толығымен дайын. 4 автотаразы және үйме салушы машиналар қызу жұмысқа кіріскен. Зауыт басшысы, Самат Нәдірбаевтың айтуынша, бүгінгі таңда зауытта 250 жұмысшы еңбек етуде. Өндіріс толық басталған кезде 500-ге жуық жұмысшы жұмыспен қамтылады.

– Биыл жоспар бойынша 80-120 мың тонна қант қызылшасын қабылдаймыз. Екі жылдай зауыт жұмысы тоқтап қалған, биыл облыс әкімі Бейбіт Исабаевтың қолдауымен зауыт жұмысқа қайта кірісті. Біз қызылшадан және қамыс құрағынан қант шығарамыз. Қант қызылшасын шаруашылықтардан сатып алу бағасы 30 мың теңгеден 40 мың теңгеге дейін өсті. Зауыт 1 тоннаға 15 мың теңгеден қабылдайды, ал жергілікті бюджеттен берілетін субсидия 1 тоннаға 25 мың теңгеге дейін өсті. Ақсу өңірінен өнім тасымалдаушылардың шығынына 1 теңгеден, шалғайда орналасқан елді мекеннен келетіндерге 2 теңге, ал Сарқан ауданына қарасты Бақалы, Черкаск, Қойлық, Қарабөгет ауылдарына 3 теңгеден деп бекітілді. Біздің мақсатымыз - шаруа қожалықтарының маңдай терімен жиналған өнімді ысырапсыз өңдеп, жоғары деңгейде өнім шығару, – дейді зауыт басшысы Самат Нәдірбаев.

Бірінші болып «Тәтті түбір – 2023» деген арнайы жазуы бар төрт Камаз зауытқа жөнелтілді. Бұл - сарқандық шаруалардың еңбегінің жемісі. Биыл 25 гектар өнім еккен «Сәрсенбай Жансерік» шаруа қожалығының иесі Айдар Сәрсенбаев келер жылы 50 гектар жерге тәтті түбір ексем деген ниетте.

– Ақсу зауыты ашылып, өнімді жақын маңға алып келдік. Біз үшін өте тиімді болды. Қызылшаның басқа дәнді дақылдарға қарағанда пайдасы мол екеніне көзіміз жетті. Биыл мол тәжірибе жинадым, келесі жылы алқап көлемін арттырсам деймін. Жыл бойы төккен тердің тәтті дәмін тататын күнге жеткенімізге қуаныштымыз, – деді А.Сәрсенбаев.

Сарқан аудандық ауылшаруашылық және жер қатынастар бөлімінің басшысы Жандос Өмірсадықтың айтуынша, ауыспалы егістікті сақтау мақсатында Сарқанда 1 мың 540 гектарға тәтті түбір еккен. Ауа райының қиындықтарына қарай 1300 гектары сақталған. Қант қызылшасының өнімі әр гектарынан 650-700 центнерден айналуда.

Ақсу ауданына қарасты Барлыбек Сырттанов ауылдық округіндегі егіс алқабында да қызу жұмыс жүріп жатыр. «Дарина» жеке шаруа қожалығының иесі Бауыржан Баймұқанов бұл жұмысты 2018 жылы 5 гектар қант қызылшасын егуден бастаған.

– Биыл жемісті жыл болды деп айтуға болады. 17 гектарға қант қызылшасын ектім. Нәтижесі жаман емес. 50 гектар суармалы жерді игеріп келеміз. Әрине, бізге мемлекет тарапынан көмек беріліп отыр. Әсіресе, биыл қант зауытының іске қосылғаны қуантты. Бұрындары өнімді Көксу қант зауытына тасымалдайтын едік. Биыл жақын маңнан өнім өткізіп, қуанып жүрген жайымыз бар, –  дейді шаруа иесі.

Жетісу облысының алдында 2026 жылға дейін қант қызылшасын 15 мың гектарға ұлғайту міндеті тұр. Бұл Президент жүктеген ауқымды тапсырмалардың бірі. Ауыл шаруашылығын, соның ішінде қант қызылшасы өндірісін дамыту бағытында шаруашылықтардың шығынын өтеу үшін мемлекет тарапынан көмек көрсетілуде. Мемлекеттен дәл осы қант қылышасына берілген қолдау мен көмекті сезінген шаруа иелері келер жылы қант қызылшасын өсіру алқабын кеңейтуді жоспарлап отыр.

– Ақсу ауданы бойынша биылғы жиын-терін жақсы нәтиже берді. Өнімді ысырапсыз жинау жұмыстарын қатаң қадағалап отырмыз. Аудан бойынша қант қылышасы 1 мың 200 гектар жерге себілді. Ауа райының қолайсыздығынан біраз шығын бар. Дегенмен қант қызылшасының 967 гектарын сақтап қалдық. Әр гектарынан орта есеппен 400 центнерден өнім аламыз деген жоспар бар. Биылғы өнім былтырғы жылмен салыстырғанда әлдеқайда жоғары. Болжам бойынша 40 мың тонна қызылша жинауға тиіспіз. Келер жылы 1 мың 580 гектар қызылша егеміз. Қазіргі таңда аудан бойынша сүдігер жырту жұмыстары қызу жүріп жатыр. 600 гектар жерге сүдігер жыртылды. Бұл келер жылға дайындықтың жоғары деңгейде екенін көрсетеді. Жалпы, аудан бойынша қант қызылшасын егетін шаруалардың ахуалы жақсы. Қызылша егеміз деген ниетті шаруа қожалықтардың қатары артып келеді, –  дейді Ақсу ауданы әкімінің орынбасары Ғазиз Есжанов.

Жетісу облысы әкімінің баспасөз қызметі.

Источник: Акимат области Жетісу